Bakte Agnese van den Berghe, de vrouw van Elias van Rijningen werkelijk ‘Steenbeigels’ als lekkernij voor haar man Elias en zoon Johan van Rijningen, Heeren van de zompen en slikken van Woudenberg. Beten zij hun tanden erop stuk of was het zo zacht als Woudenbergse weideboter uit De Meent? Gezien de naam zou men het eerste verwachten.
Johan verkocht kasteel ’t Schilt (ook wel De Steen genoemd) in 1340 aan Jan van Culemborg. Op dat moment kon niemand bevroeden dat deze verkoop aanleiding zou zijn tot de belegering, inname en verwoesting van het eerste kasteel van Woudenberg in 1353. Wel had hierbij de ene partij de andere een poets gebakken, maar over een koek verhaalt de geschiedenis vooralsnog niets.
Historisch navorser Ot Beigelstein heeft er bijna een jaar over gedaan om tot een voor Woudenbergse begrippen opzienbarende conclusie te komen. Hierbij is hij niet uitgegaan van de reeds bekende boeken van geschiedschrijvers over Woudenberg zoals Van de Aa of Dekker, noch gemeentelijke, kerkelijke of rijksarchieven, want daar bleek toch niets te vinden, maar van de praktische inzichten van gemeentesecretaris Klomp uit de vorige eeuw. Waar ook opgravingen rondom de kruising Vondellaan/’t Schilt nimmer aanwijzingen hebben gegeven over restanten van recepten of koekjes, hetzij spijkerhard geworden door de tand des tijds, of papperig vanwege het grondwater, was Klomp een welkome bron van informatie. Zeker als tekstschrijver voor de ‘Rederijckers’, die in de jaren ’20 van de vorige eeuw onder andere de geschiedenis van Woudenberg en haar neringdoenden bezongen!
En zie daar! Het nieuwe Woudenbergse stuk banketbakkersvlijt. Mogelijkerwijze na een kleine 800 jaar opnieuw uitgebracht tijdens de Historische Avond van stichting Oud Woudenberg op woensdag 26 oktober 2016 in Kerkelijk Centrum De Voorhof. Dat is de avond waarop kerkhistoricus ds. Pieter Koekkoek het boekje De Klapperman, over het ontstaan van Woudenberg en hoe de Reformatie zich in Woudenberg heeft voltrokken, zal worden gepresenteerd. Het is te doen gebruikelijk dat alle bezoekers van een Historische Avond om half acht worden ontvangen met een gratis kopje koffie of thee. Daarbij wordt dan als verrassing deze keer de ‘Steenbeigel’ geserveerd.
Hoe het recept boven water is gekomen lijkt het best bewaarde geheim van dit moment te zijn. Ot Beigelstein, die de lekkernij min of meer naar zichzelf heeft vernoemd maar met ‘steen’ een verwijzing maakt naar het verdwenen kasteel, laat niets los. Navraag in het dorp heeft tot nu toe tot niets geleid. Ook banketbakker Jaap Schimmel houdt de kaken stijf op elkaar. Wat gaat het worden? Iedereen die de moeite wil nemen zal het op woensdag 26 oktober zien en proeven in De Voorhof.